“5 ŞEHİR”DE OYUN

2013 yılı temasını “Şehir ve Oyun” olarak belirleyen İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, 30 Ekim-5 Kasım tarihleri arasında gerçekleşiyor. Bu yıl beşincisinin düzenlenecek olduğu, Türkiye’nin bu tek uluslararası edebiyat festivalinde, kurgunun mihenk taşı oyunun edebiyat düzlemindeki görünümleri; İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa ve Ankara olmak üzere yine “5 Şehir”de okur ve yazarla buluşacak.

Yaşamla İçiçe Geçmiş bir Yapı: Oyun

Oyun, modern edebiyatın vazgeçilmezlerindendir; Eski Yunan edebiyatından Latin edebiyatına, Latin edebiyatından İngiliz, İtalyan ve Fransız edebiyatlarına, neredeyse tüm yazınların edebî kurgularının içinde oyun vardır. Oyunu aslında sadece Avrupa edebiyatının içerisinde değerlendirmek doğru değil; aksine tüm dünya edebiyatlarının vazgeçilmezi oyun… Nedeni, Doğu’dan Batı’ya yazınsal ifadenin onunla başlamış olması…

Oyunun şarkı ve danslar eşliğinde gerçekleşen ilk örnekleri, Yunan ozanlarının şarkımsı şiirlerinin tiyatro ve kurgusal romana evrildiği uzun bir yolun başlatıcısı olmuş ve bu yol yaşam dinamiklerine farklı açılardan tuttuğu aynalarla, insanlığın tüm edebiyat yolculuğunu oluşturmuştur. Bu yüzden oyunun yaşamla iç içe geçtiğini, aslında edebiyatın da oyunun ta kendisi olduğunu söylemek yanlış olmayabilir.               

Belki de bu nedenle İTEF-Tanpınar Edebiyat Festivali, 2013 yılı temasını Oyun ekseninde belirledi ve “Oyun”u “Şehir”le birleştirdi… 

Şehirle Oyun Oynamak

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, her yıl olduğu gibi bu yıl da yazarla okuru, yazarla yazarı ve yazarla edebiyat dünyasını bir araya getiriyor. Kalem Telif Hakları Ajansı’nın fikir önderliğinde, Kalem Kültür Derneği’nin organize ettiği ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali; Türk Edebiyatını dünya yayıncılığına etkili biçimde tanıtma fikrinden hareketle, İstanbul’un geniş kapsamlı uluslararası bir edebiyat festivaline duyduğu özlemin bir İstanbul yazarı olarak Ahmet Hamdi Tanpınar’dan alınan ilhamla birleşmesi sonucu 2009 yılında hayata geçirildi.

Beş yıl içinde; şehirle insan, şehirle korku gibi kavramları birbirine yakınlaştırarak edebiyat ortamında kalıcı sorular soran ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, bu yılın “Şehir ve Oyun” temasıyla, yine yalnızca Türk edebiyatını dünya edebiyatıyla değil, dünya edebiyatını da Türk edebiyatıyla 15 ülkeden 50’yi aşkın yazar aracılığıyla tanıştırıyor; İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa ve Ankara’da bizleri tadına doyulmaz bir edebiyat şölenine davet ediyor.

Konuya ilişkin diğer detayları ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin kendi dilinden dinliyoruz: 

Melike Ayça Güzel: Bu yılın Festival teması “Oyun”u nasıl açıklarsınız?

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali: Oyun dilden kurguya, toplumsal-siyasi yaşantımızdan şahsi ilişkilerimize genellikle diyaloğun olduğu her alanda mevcut. Tanpınar’ın eserlerinde oyun kavramının izini sürmek de mümkün ve yakın zamanda akademisyen Seray Şahin’in bu konuda bir çalışması yayınlandı. Festivalin temasını bu çalışmadan bağımsız olarak belirlemiştik; fakat Tanpınar’ın eserlerinin oyun açısından yorumlandığı bu metne referans veriyoruz. Bundan başka, oyuncaklı edebiyatlara, okur ile yazarın arasındaki çekişmeye ve teslimiyete, oyun-sever anlatı stratejilerine ve temalara da değineceğiz.

Melike Ayça Güzel: “Oyun ve Şehir”in, önceki dört yılın ITEF-Tanpınar Edebiyat Festivallerinden farkı neler?

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali: Her yıl festival kapsamında çeşitli projelerimizi gerçekleştiriyoruz. Bu yılki “çılgın” projemiz yazar Alberto Manguel ile Tanpınar’ın izinde Beş Şehir’e gideceğimiz edebiyat turu… Manguel, Tanpınar’ın “Beş Şehir” kitabını okudu ve kendisine yaptığımız teklifi kabul etti. Manguel, modern edebiyatımızın kurucusu Tanpınar’a saygı duruşu niteliğinde bir kitap da kaleme alacak; İstanbul, Bursa, Konya, Erzurum ve Ankara ile ilgili izlenimlerini kitaplaştıracak. Kitap, 2014’ün sonlarında Manguel’in yayıncısı Yapı Kredi Yayıncılık tarafından yayınlanacak. Bunun dışında; İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün “Yazarlar Okullarda” projesine, bu yıl “Festival Yazarları ile Yabancı Yazarlar Okullarda” konsepti ile dahil olacağız. İTEF’in yabancı yazarları, 9 ilçedeki devlet okulu öğrencileriyle buluşacak. Biz genç jenerasyonları okumaya ve en çok da yazmaya teşvik etmek istiyoruz, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile paylaştığımız bu ortak amaç; Çatalca, Beylikdüzü, Güngören gibi kültüre erişimi kısıtlı olabilecek ilçelerdeki öğrencilerin, Maltalı, Norveçli, Hollandalı, vs. yazarlarla buluşmasının önünü açtı.

Melike Ayça Güzel: İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, alanındaki saygınlığını her geçen gün pekiştirmekte… Dünyadaki diğer edebiyat festivallerinden ayrılan yönleri neler olabilir?

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali: İTEF’i tasarlarken yurtdışındaki başarılı örneklerini izledik ve çeşitli konseptleri kendi edebiyat sahnemize uyarlamanın yollarını araştırdık. Bunu yaparken fark ettiğimiz; edebiyat festivallerinin genelde yazarla okuru bir araya getiriyor oluşuydu. İTEF’te biz yazarla okurun buluşması kadar, yazarlarla yazarların buluşmasını ve global yayıncılık sektörünün diğer aktörlerinin de bir araya geleceği bir platform oluşturmayı önemsiyoruz. Bu nedenle halka kapalı olarak yaptığımız, yalnızca arzu eden yazarların katıldığı Yazarlar Buluşması’nı ve bir fellowship programı olan İTEF-Profesyonel Buluşmalar Programını da organize ediyoruz. Yazarlar Buluşması’nda festival yazarları bir yuvarlak masa etrafında mesleki deneyimlerini paylaşıyorlar ve festivalin bir sonraki yılki teması üzerine beyin fırtınası yapıyorlar. Bu buluşmalardan çıkan notlar çok çeşitli ülkelerden, kültürlerden ve arka planlardan gelen çağrı yöntemiyle belirlediğimiz 10 kişilik bir yabancı yayıncı, festival organizatörü, edebiyat fonu yöneticisi grubunu İstanbul’daki yayıncılık dünyası ile tanıştırdığımız iki günlük bir program.

Kalem Telif Hakları Ajansı’nın bir organizasyonu olan İTEF, tam anlamıyla bir takım çalışması. İşbirliği ya da daha doğrusu dayanışma içinde bulunduğumuz pek çok kurumdaki çalışma arkadaşlarımız hem entelektüel, hem lojistik, hem de moral anlamında festivale katkıda bulunan, akıl danıştığımız kişiler olarak İTEF ailesini oluşturuyorlar. Ana destekçimiz geçtiğimiz yıldan bu yana Vehbi Koç Vakfı. Vakfın İTEF’e katkısı, festivalin boyutlarının ve ufkunun genişlemesine olanak sağlıyor. Festivalin orkestra şefi yani direktörü Mehmet Demirtaş, genel koordinatörümüz Nermin Mollaoğlu; etkinlik koordinasyonunu Fatma Cihan Akkartal yürütüyor. Fakat en büyük destekçilerimiz genellikle üniversite öğrencilerinden oluşan İTEF gönüllüleri. Ofiste ve festival etkinlikleri sırasında elimiz, ayağımız, gözümüz ve kulağımız sevgili gönüllülerimiz!

Melike Ayça Güzel