“5 ŞEHİR”DE NE KADAR OYUN OYNAYABİLİRİZ? - İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali 2013

“5 ŞEHİR”DE NE KADAR OYUN OYNAYABİLİRİZ?

Güze eriştiğimiz şu günlerde, Türkiye’nin tek uluslararası edebiyat festivali İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, 2013 yılı festivalinin hazırlığı içerisinde… 30 Ekim – 5 Kasım tarihleri arasında, İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa ve Ankara’da edebiyat dünyasıyla buluşacak olan İTEF; bu yıla özgü temasını “Şehir ve Oyun” olarak belirledi. Bu bahar beşincisinin kutlanacağı Festival, oyunun kurgu ve şehirle olan birlikteliğini inceliyor, tartışıyor ve düşündürüyor; bizleri yine İstanbul ve Tanpınar’ın cazibesine bırakarak…

Ünlü yazar Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Doğu ve Batı’yı evrensel değerlerde birleştiren düşün ve yazın anlayışı… İstanbul’un tam da bu değerleri yansıtan kimliği… Türk Edebiyatını dünya sahnesine tanıtma… Yazarla okuru, yazarla yazarı, yazarla edebiyat sektörünü bir araya getirme… Yaşamın kendisi olan edebiyata ilişkin güncel sorular sorma… Birbirine geçen girift şekiller gibi, edebiyatı Doğusundan Batısına okuma, hemhal etme…

İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nden bahsediyoruz. Türk yazarını dünya yayıncılığına profesyonel olarak tanıtma fikrinden doğan, Kalem Telif Hakları Ajansı’nın fikir önderliği ve Kalem Kültür Derneği’nin organizasyonuyla 2009 yılında yaşama geçirilen İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali; bu tarihten itibaren her yıl yazarlar, ajanslar, çevirmenler, gazeteciler, yayıncılar, edebiyat fonu yöneticileri ve elbette her yaştan okuru edebî şemsiye altında bir araya getiriyor.

İstanbul’un geniş çaplı uluslararası bir edebiyat festivaline duyduğu özlem, Ajans’ın misafir olduğu ülkelerde Türk Edebiyatını her fırsatta anlatıyor olması ve geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin Frankfurt Kitap Fuarı’ndaki konuk ülke sıfatı, Festival’in gerçekleştirilmesine yön veren önemli kilometre taşlarından. İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’ni takım çalışmasına önem veren yaklaşık 10 kişilik bir çekirdek ekip yürütüyor; Mehmet Demirtaş direktör koltuğunda, ekibinin ifadesiyle festivalin “orkestra şefi”, Nermin Mollaoğlu festivalin genel koordinatörü, Fatma Cihan Akkartal festival etkinliklerinin yöneticisi… Ancak elbette ki yanlarında çoğunluğu üniversite öğrencilerinden oluşan hatırı sayılır bir gönüllü grubu var ve onlarla beraber Festival’e fiilen emeği geçen kişilerin sayısı otuz beş kırk kişiyi buluyor.      

Ana desteklerini, 2012’den itibaren Vehbi Koç Vakfı üstlenmiş; Vakfın İTEF’e katkısı, Festival’in ufkunun ve boyutlarının genişlemesine olanak veriyor. Her yıl festivallerini belirli temalar çerçevesinde düzenliyor İTEF Ekibi. Örneğin geçtiğimiz yılın, 2012’nin teması “Şehir ve Korku” olmuş; önceki yılın teması ise “Şehir ve İnsan”. Bir de her yıl, belirlenen tema ne olursa olsun, uygulamaya koydukları bazı “klasik” etkinlikler var; bunlardan biri yazarların çocuklarla biraraya gelmesi. Bir diğeri ise yazarlarla yazarların buluşturulması. Halka kapalı olarak yapılan, sadece arzu eden yazarların katıldığı Yazarlar Buluşması ve bir fellowship programı olan İTEF-Profesyonel Buluşmalar Programı, festival yazarlarının bir yuvarlak masa etrafında deneyimlerini paylaştıkları ve festivalin bir sonraki yılki teması üzerine tartıştıkları çok ilginç bir deneyim.

Bunun dışında; yazar okumaları, söyleşiler, interaktif edebiyat projeleri ve yazarların profesyonel edebiyat dünyasının aktörleriyle buluşturulması İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin her yıl gerçekleştirdiği etkinlikler…

2013 yılı için İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali

Az önce ifade ettiğim “klasik etkinliklerin” yanı sıra İTEF, “Şehir ve Oyun” olarak belirlediği 2013 yılı festivaline, aralarında Alberto Manguel, Antonia Michaelis, Barbara Stok, Selma Lonning Aaro ve Eva Petric gibi yabancı yazarların bulunduğu 40’ı aşkın yerli ve yabancı yazarı davet etmiş. Her zaman olduğu gibi edebiyatın çocukla olan birlikteliğine yine çok önem veriyor bu yılın Festival programı. Bu doğrultuda İTEF yazarları, “Şehir ve Oyun”da, İstanbul’un 9 ilçesindeki öğrencilerle buluşacak ve Festival boyunca 100’ü aşkın etkinlik çocukla yazarı aynı ortama taşıyacak.

Gerçekten de, festivalin kimliğinde, çocuklara yazarlar aracılığıyla ulaşma, çocukları has edebiyattan haberdar kılma, çocukları bilinçli okuryazarlığa ve nihayet bilinçli edebiyat yazarlığına yönlendirme en önemli hedeflerden. Bu hedefe en azından bir başlangıç İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün işbirliğinde çocukla yazarı biraraya getiren “Yabancı Yazarlar Okulda” projesi…

2013 yılı için olan İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin bir diğer farklı etkinliği ise “Tanpınar’ın İzinde Beş Şehir” etkinlikleri. Kanadalı yazar Alberto Manguel’in, Erzurum, Konya, Ankara, İstanbul ve Bursa olmak üzere Türkiye’nin beş şehrine yapacağı ziyaret daha sonra Manguel’in kendi “Beş Şehir” denemesini yazmasıyla ivme kazanacak ve bu deneme daha sonra Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanacak. Bilindiği gibi, söz konusu şehirler, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Şehir”inde de yer alıyordu ve tam da bu nedenle Alberto Manguel’in gezi rotasını oluşturdu.

Avusturya Kültür Ofisi’nin Türkiye’de kuruluşunun 50. yılı kutlamaları kapsamında Avusturya Edebiyatı’nın yakın plana alınması, 2013 İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin odak noktalarından. Oyuncaklı edebiyatlar, okur ile yazar arasındaki çekişme ve teslimiyet eşliğinde, Oyunun kurguyla olan birlikteliğinin, Festival’in temel çerçevesi olduğunu unutmadan…         

Melike Ayça Güzel

Aydınlık Kitap, 2013