“5 ŞEHİR”DE OYUN

2013 yılı temasını “Şehir ve Oyun” olarak belirleyen İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, 30 Ekim-5 Kasım tarihleri arasında gerçekleşiyor. Bu yıl beşincisinin düzenlenecek olduğu, Türkiye’nin bu tek uluslararası edebiyat festivalinde, kurgunun mihenk taşı oyunun edebiyat düzlemindeki görünümleri; İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa ve Ankara olmak üzere yine “5 Şehir”de okur ve yazarla buluşacak.

Yaşamla İçiçe Geçmiş bir Yapı: Oyun

Oyun, modern edebiyatın vazgeçilmezlerindendir; Eski Yunan edebiyatından Latin edebiyatına, Latin edebiyatından İngiliz, İtalyan ve Fransız edebiyatlarına, neredeyse tüm yazınların edebî kurgularının içinde oyun vardır. Oyunu aslında sadece Avrupa edebiyatının içerisinde değerlendirmek doğru değil; aksine tüm dünya edebiyatlarının vazgeçilmezi oyun… Nedeni, Doğu’dan Batı’ya yazınsal ifadenin onunla başlamış olması…

Oyunun şarkı ve danslar eşliğinde gerçekleşen ilk örnekleri, Yunan ozanlarının şarkımsı şiirlerinin tiyatro ve kurgusal romana evrildiği uzun bir yolun başlatıcısı olmuş ve bu yol yaşam dinamiklerine farklı açılardan tuttuğu aynalarla, insanlığın tüm edebiyat yolculuğunu oluşturmuştur. Bu yüzden oyunun yaşamla iç içe geçtiğini, aslında edebiyatın da oyunun ta kendisi olduğunu söylemek yanlış olmayabilir.               

Belki de bu nedenle İTEF-Tanpınar Edebiyat Festivali, 2013 yılı temasını Oyun ekseninde belirledi ve “Oyun”u “Şehir”le birleştirdi… 

Şehirle Oyun Oynamak

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, her yıl olduğu gibi bu yıl da yazarla okuru, yazarla yazarı ve yazarla edebiyat dünyasını bir araya getiriyor. Kalem Telif Hakları Ajansı’nın fikir önderliğinde, Kalem Kültür Derneği’nin organize ettiği ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali; Türk Edebiyatını dünya yayıncılığına etkili biçimde tanıtma fikrinden hareketle, İstanbul’un geniş kapsamlı uluslararası bir edebiyat festivaline duyduğu özlemin bir İstanbul yazarı olarak Ahmet Hamdi Tanpınar’dan alınan ilhamla birleşmesi sonucu 2009 yılında hayata geçirildi.

Beş yıl içinde; şehirle insan, şehirle korku gibi kavramları birbirine yakınlaştırarak edebiyat ortamında kalıcı sorular soran ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, bu yılın “Şehir ve Oyun” temasıyla, yine yalnızca Türk edebiyatını dünya edebiyatıyla değil, dünya edebiyatını da Türk edebiyatıyla 15 ülkeden 50’yi aşkın yazar aracılığıyla tanıştırıyor; İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa ve Ankara’da bizleri tadına doyulmaz bir edebiyat şölenine davet ediyor.

Konuya ilişkin diğer detayları ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin kendi dilinden dinliyoruz: 

Melike Ayça Güzel: Bu yılın Festival teması “Oyun”u nasıl açıklarsınız?

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali: Oyun dilden kurguya, toplumsal-siyasi yaşantımızdan şahsi ilişkilerimize genellikle diyaloğun olduğu her alanda mevcut. Tanpınar’ın eserlerinde oyun kavramının izini sürmek de mümkün ve yakın zamanda akademisyen Seray Şahin’in bu konuda bir çalışması yayınlandı. Festivalin temasını bu çalışmadan bağımsız olarak belirlemiştik; fakat Tanpınar’ın eserlerinin oyun açısından yorumlandığı bu metne referans veriyoruz. Bundan başka, oyuncaklı edebiyatlara, okur ile yazarın arasındaki çekişmeye ve teslimiyete, oyun-sever anlatı stratejilerine ve temalara da değineceğiz.

Melike Ayça Güzel: “Oyun ve Şehir”in, önceki dört yılın ITEF-Tanpınar Edebiyat Festivallerinden farkı neler?

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali: Her yıl festival kapsamında çeşitli projelerimizi gerçekleştiriyoruz. Bu yılki “çılgın” projemiz yazar Alberto Manguel ile Tanpınar’ın izinde Beş Şehir’e gideceğimiz edebiyat turu… Manguel, Tanpınar’ın “Beş Şehir” kitabını okudu ve kendisine yaptığımız teklifi kabul etti. Manguel, modern edebiyatımızın kurucusu Tanpınar’a saygı duruşu niteliğinde bir kitap da kaleme alacak; İstanbul, Bursa, Konya, Erzurum ve Ankara ile ilgili izlenimlerini kitaplaştıracak. Kitap, 2014’ün sonlarında Manguel’in yayıncısı Yapı Kredi Yayıncılık tarafından yayınlanacak. Bunun dışında; İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün “Yazarlar Okullarda” projesine, bu yıl “Festival Yazarları ile Yabancı Yazarlar Okullarda” konsepti ile dahil olacağız. İTEF’in yabancı yazarları, 9 ilçedeki devlet okulu öğrencileriyle buluşacak. Biz genç jenerasyonları okumaya ve en çok da yazmaya teşvik etmek istiyoruz, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile paylaştığımız bu ortak amaç; Çatalca, Beylikdüzü, Güngören gibi kültüre erişimi kısıtlı olabilecek ilçelerdeki öğrencilerin, Maltalı, Norveçli, Hollandalı, vs. yazarlarla buluşmasının önünü açtı.

Melike Ayça Güzel: İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, alanındaki saygınlığını her geçen gün pekiştirmekte… Dünyadaki diğer edebiyat festivallerinden ayrılan yönleri neler olabilir?

ITEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali: İTEF’i tasarlarken yurtdışındaki başarılı örneklerini izledik ve çeşitli konseptleri kendi edebiyat sahnemize uyarlamanın yollarını araştırdık. Bunu yaparken fark ettiğimiz; edebiyat festivallerinin genelde yazarla okuru bir araya getiriyor oluşuydu. İTEF’te biz yazarla okurun buluşması kadar, yazarlarla yazarların buluşmasını ve global yayıncılık sektörünün diğer aktörlerinin de bir araya geleceği bir platform oluşturmayı önemsiyoruz. Bu nedenle halka kapalı olarak yaptığımız, yalnızca arzu eden yazarların katıldığı Yazarlar Buluşması’nı ve bir fellowship programı olan İTEF-Profesyonel Buluşmalar Programını da organize ediyoruz. Yazarlar Buluşması’nda festival yazarları bir yuvarlak masa etrafında mesleki deneyimlerini paylaşıyorlar ve festivalin bir sonraki yılki teması üzerine beyin fırtınası yapıyorlar. Bu buluşmalardan çıkan notlar çok çeşitli ülkelerden, kültürlerden ve arka planlardan gelen çağrı yöntemiyle belirlediğimiz 10 kişilik bir yabancı yayıncı, festival organizatörü, edebiyat fonu yöneticisi grubunu İstanbul’daki yayıncılık dünyası ile tanıştırdığımız iki günlük bir program.

Kalem Telif Hakları Ajansı’nın bir organizasyonu olan İTEF, tam anlamıyla bir takım çalışması. İşbirliği ya da daha doğrusu dayanışma içinde bulunduğumuz pek çok kurumdaki çalışma arkadaşlarımız hem entelektüel, hem lojistik, hem de moral anlamında festivale katkıda bulunan, akıl danıştığımız kişiler olarak İTEF ailesini oluşturuyorlar. Ana destekçimiz geçtiğimiz yıldan bu yana Vehbi Koç Vakfı. Vakfın İTEF’e katkısı, festivalin boyutlarının ve ufkunun genişlemesine olanak sağlıyor. Festivalin orkestra şefi yani direktörü Mehmet Demirtaş, genel koordinatörümüz Nermin Mollaoğlu; etkinlik koordinasyonunu Fatma Cihan Akkartal yürütüyor. Fakat en büyük destekçilerimiz genellikle üniversite öğrencilerinden oluşan İTEF gönüllüleri. Ofiste ve festival etkinlikleri sırasında elimiz, ayağımız, gözümüz ve kulağımız sevgili gönüllülerimiz!

Melike Ayça Güzel           

                                 

  

Naomi "Bir Budalanın Aşkı"

Resim yazısı ekle

“5 ŞEHİR”DE NE KADAR OYUN OYNAYABİLİRİZ? - İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali 2013

“5 ŞEHİR”DE NE KADAR OYUN OYNAYABİLİRİZ?

Güze eriştiğimiz şu günlerde, Türkiye’nin tek uluslararası edebiyat festivali İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali, 2013 yılı festivalinin hazırlığı içerisinde… 30 Ekim – 5 Kasım tarihleri arasında, İstanbul, Erzurum, Konya, Bursa ve Ankara’da edebiyat dünyasıyla buluşacak olan İTEF; bu yıla özgü temasını “Şehir ve Oyun” olarak belirledi. Bu bahar beşincisinin kutlanacağı Festival, oyunun kurgu ve şehirle olan birlikteliğini inceliyor, tartışıyor ve düşündürüyor; bizleri yine İstanbul ve Tanpınar’ın cazibesine bırakarak…

Ünlü yazar Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Doğu ve Batı’yı evrensel değerlerde birleştiren düşün ve yazın anlayışı… İstanbul’un tam da bu değerleri yansıtan kimliği… Türk Edebiyatını dünya sahnesine tanıtma… Yazarla okuru, yazarla yazarı, yazarla edebiyat sektörünü bir araya getirme… Yaşamın kendisi olan edebiyata ilişkin güncel sorular sorma… Birbirine geçen girift şekiller gibi, edebiyatı Doğusundan Batısına okuma, hemhal etme…

İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nden bahsediyoruz. Türk yazarını dünya yayıncılığına profesyonel olarak tanıtma fikrinden doğan, Kalem Telif Hakları Ajansı’nın fikir önderliği ve Kalem Kültür Derneği’nin organizasyonuyla 2009 yılında yaşama geçirilen İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali; bu tarihten itibaren her yıl yazarlar, ajanslar, çevirmenler, gazeteciler, yayıncılar, edebiyat fonu yöneticileri ve elbette her yaştan okuru edebî şemsiye altında bir araya getiriyor.

İstanbul’un geniş çaplı uluslararası bir edebiyat festivaline duyduğu özlem, Ajans’ın misafir olduğu ülkelerde Türk Edebiyatını her fırsatta anlatıyor olması ve geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin Frankfurt Kitap Fuarı’ndaki konuk ülke sıfatı, Festival’in gerçekleştirilmesine yön veren önemli kilometre taşlarından. İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’ni takım çalışmasına önem veren yaklaşık 10 kişilik bir çekirdek ekip yürütüyor; Mehmet Demirtaş direktör koltuğunda, ekibinin ifadesiyle festivalin “orkestra şefi”, Nermin Mollaoğlu festivalin genel koordinatörü, Fatma Cihan Akkartal festival etkinliklerinin yöneticisi… Ancak elbette ki yanlarında çoğunluğu üniversite öğrencilerinden oluşan hatırı sayılır bir gönüllü grubu var ve onlarla beraber Festival’e fiilen emeği geçen kişilerin sayısı otuz beş kırk kişiyi buluyor.      

Ana desteklerini, 2012’den itibaren Vehbi Koç Vakfı üstlenmiş; Vakfın İTEF’e katkısı, Festival’in ufkunun ve boyutlarının genişlemesine olanak veriyor. Her yıl festivallerini belirli temalar çerçevesinde düzenliyor İTEF Ekibi. Örneğin geçtiğimiz yılın, 2012’nin teması “Şehir ve Korku” olmuş; önceki yılın teması ise “Şehir ve İnsan”. Bir de her yıl, belirlenen tema ne olursa olsun, uygulamaya koydukları bazı “klasik” etkinlikler var; bunlardan biri yazarların çocuklarla biraraya gelmesi. Bir diğeri ise yazarlarla yazarların buluşturulması. Halka kapalı olarak yapılan, sadece arzu eden yazarların katıldığı Yazarlar Buluşması ve bir fellowship programı olan İTEF-Profesyonel Buluşmalar Programı, festival yazarlarının bir yuvarlak masa etrafında deneyimlerini paylaştıkları ve festivalin bir sonraki yılki teması üzerine tartıştıkları çok ilginç bir deneyim.

Bunun dışında; yazar okumaları, söyleşiler, interaktif edebiyat projeleri ve yazarların profesyonel edebiyat dünyasının aktörleriyle buluşturulması İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin her yıl gerçekleştirdiği etkinlikler…

2013 yılı için İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali

Az önce ifade ettiğim “klasik etkinliklerin” yanı sıra İTEF, “Şehir ve Oyun” olarak belirlediği 2013 yılı festivaline, aralarında Alberto Manguel, Antonia Michaelis, Barbara Stok, Selma Lonning Aaro ve Eva Petric gibi yabancı yazarların bulunduğu 40’ı aşkın yerli ve yabancı yazarı davet etmiş. Her zaman olduğu gibi edebiyatın çocukla olan birlikteliğine yine çok önem veriyor bu yılın Festival programı. Bu doğrultuda İTEF yazarları, “Şehir ve Oyun”da, İstanbul’un 9 ilçesindeki öğrencilerle buluşacak ve Festival boyunca 100’ü aşkın etkinlik çocukla yazarı aynı ortama taşıyacak.

Gerçekten de, festivalin kimliğinde, çocuklara yazarlar aracılığıyla ulaşma, çocukları has edebiyattan haberdar kılma, çocukları bilinçli okuryazarlığa ve nihayet bilinçli edebiyat yazarlığına yönlendirme en önemli hedeflerden. Bu hedefe en azından bir başlangıç İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün işbirliğinde çocukla yazarı biraraya getiren “Yabancı Yazarlar Okulda” projesi…

2013 yılı için olan İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin bir diğer farklı etkinliği ise “Tanpınar’ın İzinde Beş Şehir” etkinlikleri. Kanadalı yazar Alberto Manguel’in, Erzurum, Konya, Ankara, İstanbul ve Bursa olmak üzere Türkiye’nin beş şehrine yapacağı ziyaret daha sonra Manguel’in kendi “Beş Şehir” denemesini yazmasıyla ivme kazanacak ve bu deneme daha sonra Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanacak. Bilindiği gibi, söz konusu şehirler, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Şehir”inde de yer alıyordu ve tam da bu nedenle Alberto Manguel’in gezi rotasını oluşturdu.

Avusturya Kültür Ofisi’nin Türkiye’de kuruluşunun 50. yılı kutlamaları kapsamında Avusturya Edebiyatı’nın yakın plana alınması, 2013 İTEF-İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin odak noktalarından. Oyuncaklı edebiyatlar, okur ile yazar arasındaki çekişme ve teslimiyet eşliğinde, Oyunun kurguyla olan birlikteliğinin, Festival’in temel çerçevesi olduğunu unutmadan…         

Melike Ayça Güzel

Aydınlık Kitap, 2013